.png)
Son zamanlarda çok fazla duyduğumuz ve tedirgin olduğumuz kene vakaları hakkında sizleri bilgilendirmek istiyorum. En az 38 viral tür keneler tarafından bulaşmaktadır. Ülkemizde fazla şekilde görülen keneler; daha çok çimlerde, ağaçlarda, ot yığınlarında ve çalılarda yaşamaktadırlar. Yaşam alanlarında bulunmanız durumunda kene vakalarıyla karşılaşmanız hiç de zor bir durum değildir. 4 ayaklı hayvanlara ve insanlara ilgi duyan keneler; ısırması durumunda hastalık bulaştırmakla kalmayıp ölümcül bile olabilmektedirler. Tabii bütün keneler öldürücü etkiye sahip değildir. Bu tamamen kenenin türüne bağlıdır. Ülkemizde yaklaşık olarak 32 tür vardır. Dünya’da ise tür sayısı 920 ye kadar çıkmaktadır. Dünya’da bu keneler 300 farklı enfeksiyona sebep olmaktadır ama ülkemizde 50 farklı enfeksiyon türü tahmin edilmektedir.
Görsel 1. Kene
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) Nedir?
Kırım Kongo Kanamalı Virüsü kenelerin ısırmasından sonra kan emerken tükürük bulaştırılması ile ortaya çıkmaktadır. Özellikle Hyalomma kene cinsinden bulaşan bu virüs, bulaştırması halinde zoonotik enfeksiyona neden olmaktadır. (Hayvanlar tarafından insanlara bulaşan hastalıklara zoonotik hastalıklar denilmektedir.) Keşfedilmiş bir tedavisi olmayan bu enfeksiyonun çalışmaları hala daha devam etmektedir. Popülasyonun değişmesi ile kenelerin artması ve salgın olan bölgelerde çiftliklerin çoğalması ya da denetletilmemesi KKKA enfeksiyonunu tetiklemektedir. Fakat bu denetimlerde fay etmediği durumlar olabilmektedir. Örneğin 2010-2012 yılları arasında yapılan bir çalışmada yakalanıp markalanan 17 türe ait 13.377 kuşun 65’inde toplam 188 adet kene toplanmıştır. PCR analizi sonucunda bu kenelerin ikisinde KKKA virüsü tespit edilmiştir. Dünya genelinde KKKA enfeksiyonundan ölüm oranı %30 civarında iken bu oranların %80’e kadar çıktığı görülmektedir. Hatta ülkemizde 2010 yılında 865 vaka tespit edilmiştir ve 49 kişi hayatını KKKA yüzünden kaybetmiştir.
Görsel 2. Hyalomma türünde bir kene
Kene ısırmasında ne yapılmaktadır?
Tabii ki öncelikle hastaneye gidilmelidir. Fakat hastaneye gidilmemesi durumunda; ilk olarak keneye çıplak elle dokunulmamalıdır ve üzerine kesinlikle kimyasal maddeler (kolonya, alkol vb.) dökülmemelidir. Bu tip kimyasalların dökülmesi kenelerin kusmasına yol açmaktadır. Daha sonra kenenin ağız kısmı koparılmadan ve öldürülmeden pens yardımıyla düz bir şekilde çıkarılmalıdır. Ardından ısırılan yeri sabunlu su ile yıkanıp tentürdiyot sürülmelidir. Bu işlemlerden sonra ısırılan kişinin bir süre ateşi kontrol edilmelidir.
Görsel 3. Kene Çıkarılma Anı
KAYNAKÇA
Labuda, M., and P. A. Nuttall. "Tick-borne viruses." Parasitology 129.S1 (2004): S221-S245.
Leblebicioglu H, Eroglu C, Erciyas-Yavuz K, Hokelek M, Acici M, Yilmaz H. Role of Migratory Birds in Spreading Crimean-Congo Hemorrhagic Fever, Turkey. Emerg. Infect. Dis. 2014; 20(8): 1331-1334.
Korkmaz M, Yıldırım Y, Özçelik H, Fadıloğlu Ç. Güncel Bir Sorun: Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi. Fırat Sağ. Hiz. Derg. 2008; 3(9): 67-85.
Sherifi K, Cadar D, Muji S, Robaj A, Ahmeti S, Jakupi X, Emmerich P, Krüger A. Crimean-Congo Hemorrhagic Fever Virus Clades V and VI (Europe 1 and 2) in Ticks in Kosovo, 2012. PLOS Negl. Trop. Dis. 2014; 8(9): 1-11.
Whitehouse CA. Crimean-Congo hemorrhagic fever. Antiviral Res. 2004; 64:145-160.
Comments