.png)
Bilim insanları domuz embriyolarının içinde çoğunluğu insan hücrelerinden oluşan böbrekleri büyütmeyi başardı. Bu durum organ nakli için uygun insan organları üretme yolunda büyük bir adım oldu.
7 Eylül tarihinde Cell Stem Cell’ de açıklanan sonuçlara göre ilk kez hem insan hem de hayvan hücrelerini içeren insanlaştırılmış bir organ başka bir türün içerisinde yetiştirildiği öne sürüldü. Çin’ deki Kunming Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden hücre biyoloğu Toa Tan bu durumu şu sözlerle ifade etti; ‘’ Bu, insan- hayvan kimerizminde önemli bir ilerlemedir.’’
Son birkaç yıldaki ilerlemeler arasında farelerde büyüyen sıçan organları ve domuzlarda insanlaştırılmış iskelet kası ve endotel dokusu yer almakta. Ancak kısmen insan hücrelerinin yabancı bir türün içinde gelişmesi çok zor olduğundan bu konuda hala geliştirilmesi gereken noktalar var. Örneğin insan dokusunun yetiştirilmesi için pluripotent kök hücreler veya iPSC’ ler kullanılırken bu hücreler hayvan türlerine verildiğinde yaşamları durur. Çin'deki Guangzhou Biyotıp ve Sağlık Enstitüleri'nden kök hücre biyoloğu Liangxue Lai ve ekibi bu engeli aşmanın yollarını bulmak için uzun süredir çalışıyor.
Domuz embriyoları henüz tek hücreden oluşuyorken böbrek gelişimi için gerekli olan iki geni düzenleyen bir araç olan CRISPR/Cas9 genini kullandılar. Bu gen insan iPSC’lerinin böbrek hücrelerine dönüşmesini sağladı. Aynı zamanda hücrelerin uzu süre hayatta kalabilmesi için apoptozu veya hücre hücre ölümünü azaltan özellikleri genler üzerinde aktifleşecek şekilde ayarladılar. 1.800’ den fazla embriyo taşıyıcı dişi domuzlara aktarıldı ve bunlardan beşi ilk 28 gün içerisinde çalışma için toplandı. Beşi de gelişim düzeylerine uygun, normal böbreklere sahipti. Bu organlar %50 ila %60 oranında insan kaynaklı hücreler içermekteydi. Toa Tan bu yüzdenin şu ana kadar gerçekleştirilmiş en büyük insan hücresi yüzdesi olduğunu söylüyor.
Ek olarak, birkaç iPSC'nin yanlışlıkla embriyoların beyinlerinde ve omuriliklerindeki sinir hücrelerine farklılaştığı görüldü. Fakat bu durum insan beyni olan hayvanlara sebep olacağı için etik sorunlar yaratacağı düşünülüyor. Bu tür etik sorunlardan kaçınmak için Lai, ekibin kök hücrelerin nöronlara, ayrıca genetik bilgiyi yavrulara aktaran germ hattı hücrelerine, yumurtalara ve spermlere farklılaşmasını düzenleyen genleri ortadan kaldıracağını söylüyor. Ekip aynı zamanda kalp ve pankreas da dahil olmak üzere diğer insan organ öncüllerini de domuzlarda yetiştirmenin peşinde.
KAYNAKÇA
https://www.sciencenews.org/article/grow-human-kidney-pig-embryo
Comments